2023 itibarıyla Türkiye'deki kamu AR-GE harcamalarının en yüksek payı savunma sanayisine ait oldu. SER Akademi, 'Türkiye 2024 Ar-Ge ve İnovasyon Raporu'nu yayımladı. Rapor, Türkiye'deki AR-GE ve inovasyon faaliyetlerinin genel bir değerlendirmesini sunuyor. Ömer Özdinç, raporun detaylarını aktararak, yüksek teknoloji ve yazılım sektöründeki gelişmelere dikkat çekti.
Özdinç, Türkiye'deki AR-GE ve inovasyon faaliyetlerinin her yıl fotoğrafını çekmeye çalıştıklarını belirtti. Bu yılki rapor, ulusal ve uluslararası veri setlerinden elde edilen sonuçlarla hazırlandı. Özel sektörün yüksek teknoloji alanında daha fazla katma değer üretmeye başladığı vurgulandı.
Özdinç, kamu AR-GE yatırımlarının yüzde 167 oranında arttığını ifade etti. Bu artışla birlikte, kamu AR-GE harcamalarının toplamı içindeki payını en çok artıran sektörün yüzde 43 ile savunma sanayisi olduğunu belirtti. Tarım ve yeryüzünün keşfi alanları da bu sektörü takip ediyor.
Yükseköğretim harcamalarının kamu ve ticari kesime kıyasla daha az arttığına dikkat çekildi. Ayrıca, AR-GE harcamalarının bölgelere göre dağılımında Batı Anadolu'nun (Ankara-Konya) birinci olduğu ifade edildi. İstanbul ile bu bölge arasındaki farkın açıldığı vurgulandı.
Özdinç, Türkiye'de AR-GE çalışanlarının sayısının 2023'te 400 bine yaklaştığını belirtti. Özel sektördeki AR-GE çalışanlarının sayısı yüzde 8,8 artarak 207 bine ulaştı. Ancak kamu sektöründeki araştırmacı sayısının yüzde 7 düştüğü ifade edildi.
İmalat sektöründe en çok artışın havacılıkta görüldüğü belirtildi. Bu sektör, Türk inovasyon sisteminin parlayan yıldızı olarak tanımlandı. AR-GE harcamalarının gayrisafi yurtiçi hasıla (GSYH) içindeki oranı yüzde 1,42'ye çıktı.
Teknoparklardaki firma sayısının 10 bini aştığı ve istihdam sayısının 100 bini geçtiği ifade edildi. Bu bölgelerde ihracat tutarının yıllık yüzde 67 artışla 2 milyar dolara yükseldiği vurgulandı. Türkiye'nin Küresel İnovasyon Endeksi'ndeki sıralamasının yükseldiği belirtildi.
Özdinç, bu iyileşmenin, ülkede AR-GE ve inovasyon sistemindeki yapısal dönüşümün sonucu olduğunu ifade etti. İmalat sektörünün ihracatının arttığı, ancak şirket karlılık oranında değişim yaşanmadığı kaydedildi.
Yüksek teknoloji sektöründe firma sayısının yüzde 8 arttığı, ancak cironun dolar bazında yüzde 7 düştüğü belirtildi. Türkiye'nin araştırmacı sayısı açısından OECD ülkeleri içindeki yerine de dikkat çekildi. AR-GE tam zaman eşdeğeri (TZE) personel sayısında Türkiye, 8. sırada yer aldı.
KOBİ'lerin yüksek teknoloji ve yazılım sektöründeki önemi vurgulandı. Yazılım sektöründe KOBİ'ler, 206 milyar lira ciroyla, sektördeki toplam gelirin yüzde 63'ünü oluşturdu. Mikro KOBİ'ler, sektörün 4'te 1'ini istihdam etti.